Les raisons de la défaite du FNLA en Angola

Ndeko Papa Toto

Ba facteurs azalaki ebele oyo esalaki ke FNLA azua dipanda te malgrés aide abandaki kozua.

Cause ya liboso ezali Guerre froide.Malgré ba armes mingi ya FNLA ebandaka kowuta na Chine na Roumanie,ba mboka ya bloc communiste,Holden Roberto azalaka kozua lisungi mingi na ba americains.Mais lokola bango bapolaka na bitumba na mboka ya Vietnam na 1974,Senat ya mboka na bango epekisaka kotinda ba mititaires ya Amerique kobunda na na ba ecolo mususu.Na cas ya Angola,Amendement Clark,epekisaka bango kokota na bitumba.Na tango wana A.Neto ya MPLA ye nde azuaki lisalisi ya ba Sovietique,oyo bapesaki ye minduki ya moto makasi,oyo ba soldat ya mboka Cuba bayeba ka kobundela na yango.Difference ezalaka na armements.Oyo Holden na ba soldat ya FAZ bazalaka na yango ekokanaka te,na moto,na oyo Neto na ba Cubain bazalaka nango.

Na Portugal,ba militaires oyo basalaka coup d'etat na 25 Avril 1974,mingi bazalaka ba commandant militaires en guerre na Afrique.António Spínola na Costa Gomes,bango mibale bazuaki ebonga,moko sima na mosusu, ya president ya Portugal,bazalaka ba comamandant militaire na Angola.Spínola ekendaka sima na Guiné Bissau.Na kati na bango, moko ezalaka na kombo Rosa Coutinho(azalaka mobali,muasi te),baninga naye babengaka ye "Almirante Vermelho" Amiral Rouge na Français,azalaka pene pene ya communiste portugais,ye nde gouvernement Portugais etindaka na Angola pona azala Presidente da junta governativa de angola,pona ko surveiller transition ti na independence ya Angola.Pratiquement likambo ya dipanda ya Angola ezalaka na maboko na ye.Malheur pona le vieux maquisard,Holden Roberto,Rosa Coutinho azalaka prisonier naye na Kinkuzo.Tango azalaka kuna balesaka ye Nkuba na ndenge ya somo,vraie torture! Même Tele-Zaïre elakisaka bilili naye en direct.Pona ko liberer ye,Gouvenement portugais asalaka negociation direct na Mobutu.Soni wana amona,Rosa Coutinho abomba yango na motema.Kanda wana asala vangeance,asalaka nionso apesa dipanda na MPLA.Parce que ba militaires angolais mingi oyo bazalaka na Armée Colonial na ba Gendarmes Katangais akabela Neto cadeaux.Oyo ezali raison ya mibale.

Tobosana te MPLA ezali parti politique na milieu urbain.Batu basala parti wana bazalaka batu na mayele.Viriatu da Cruz azalaka Poete,Mário Pinto de Andrade,azalaka professeur ya Histoire na ba Université ebele na Europe, Neto azalaka Dr ya Medecine pe lisusu poete.Mais tango Neto azongaka na Luanda na 4 Fevrier 1975,malgré accueille ya population ya Luanda.MPLA ezalaka divisé en trois.Daniel Chipenda,na Mário Pinto de Andrade bazalaka na ba MPLA na bango.Chipenda na batu naye bakendaki kokota na FNLA.Ba kinois ya tango wana bayebi tango Mobutu asalaka meeting na Stade ya 20 Mai oyo asangisaka Holden na Chipenda comme soi-disant vrai lider ya MPLA.Ndenge MPLA ezalaka ya kopanzana,ba sondage na ba pronostiques ebandaka kopesa Holden vainquer na Angola,donc future president na Angola,eloko wana elalisaka ye pongi,même ba commandant ya FAZ na Angola balalaka pongi.Oyo ezali raison principal ya defaite ya FNLA.

Na gouvernement ya Transition,FNLA atinda ba representant na ye na Luanda,lokola babandaka kofinga ye tribaliste,Holden atindaka Johnny Eduardo Pinnock oyo akomaka sima ya mikolo 1° Ministre ya gouvrnement yango,azalaka mukongo,Ngola Kabangu,oyo azali president miko'yo ya FNLA,azali Kimbundu, tribu ya Neto ,na Hendrick Vaal Neto a la fois métis et puis tribu naye ezali Umbundu,Tribu ya Jonas Savimbi,mais abotama na Kuanza-Sul.Donc batu misatu oyo bazali ko representer le trois tribus majoritaires na Angola.Alakisaka na Angola nionso ke azali tribaliste te.Mais em realité asalaka erreur ya monene.Batu atindaka bazalaka ba jeunes,moins de 35 ans.Incompetence na naïvite ezalaka kati na bango et surtout bazalaka ba ambienceur.MPLA a profitaki nango.Basalaka mosala malamu te.Oyo ezali raison mosusu.Eloko Holden a regretaka nango mingi,nayebi te soki ye na J. Pinnock batikalaka kolabana,soki balobanaka ekokaki kozala na cadre ya ki ndeko oyo bazalaka,mais na ndenge ya politique bazalaka koyokana te.Puisque Pinnock na H.Vaal Neto bayaka kosala COMIRA sans Holden,na 1983 bango mibale bakotaka na MPLA.Pinnock akufa na Bruxelles comme ambassadeur na Benelux na1995,Hendrick V.Neto ye akoma Ambassadeur na Egipte.Mais avant bazalaka ba ministres ya MPLA na Angola.

MPLA abandaka ko se reoganiser,force armée naye ezalaki na ba gendarme katangais,mais lokola azalaka na bo soldat mingi penza te pona kobengana FNLA na Luanda,a recruter bana mike,ba pioneiros,akobolaka minduki na peuples,entre Mars ti Juin 1975,ba representation FNLA na Luanda bazalaka ko attaquer yango tango nionso.Na campagne wana Neto azalaka ko reconnaitre FNLA te, epai naye ba Angolais nionso oyo bazali kobunda na parti wana bazali ba zairense.Abosanaka ke ba Gendermes Katangais,oyo babandaka kosalisa ye, bazalaka pe ba Zairenses.Population ya Luanda ekomi komona FNLA comme invasion ya ba zairois,topesa bango nainu raison moke,ba soldat ya FNLA babandaki koloba kaka lingala,portugais te.Soki bakongo ya Angola bakoma kobenga bango ba zairense lel'oyo,kombo oyo ye moko Neto mutu abanda yango.Na campagne wana contre FNLA,bakomi kofinga ba zairense come pessoa elingi koloba zairois aliaka musuni ya mutu,nionso wana ezali pona batu ya MPLA bazalaka kolongola mitema ya batu oyo bakufa,bekei ko tia yango na ba frigo ya FNLA tango bazalaka lisusu kuna te,okomona balakisi yango na peuples, a 80% analphabet,bango bazali kondima yango.Images ya ba Zairois na bakongo ebeba banda wana.

Bakongo na Angola bazali marginalisé te bazali partout na Angola.Mais angolais bazalaka mefiant par rapport ya bakongo.